Koń narusza przestrzeń = brak szacunku?

Co właściwie mamy na myśli mówiąc, że koń narusza przestrzeń
człowieka? Zazwyczaj chodzi o to, że w pracy z ziemi i obsługi koń ustawia się
bardzo blisko nas, podchodzi bez zaproszenia, ciężko go od siebie odsunąć. Może
nawet uderzyć nas głową, łopatką, nadepnąć kopytem na stopę. Przyjęło się
uznawać takie konie jako „nieszanujące człowieka” co w mojej ocenie budzi wiele
przykrych konsekwencji i wzajemnego niezrozumienia. Kiedy słyszymy „Twój koń
Cię nie szanuje, zrób coś
z tym”, możemy poczuć frustrację z domieszką
bezradności. Próby uzyskania szacunku poprzez podniesienie energii naładowanej
ładunkiem emocjonalnym (niepewnością, irytacją, złością), mogą spotkać się z
nasileniem problemu i jeszcze większym napieraniem na naszą przestrzeń. Z
drugiej strony spotykam się z opiniami „konie tak robią, pozwól koniowi być
koniem i nie przejmuj się, że znów nadepnął Ci na stopę”. Zauważam, że takie podejście
powoduje, że ludzie zaczynają obawiać się swoich koni, nie czują się na siłach
wyjść z nimi na spacer z ziemi lub prowadzić na uwiązie. Dlatego żadne ze skrajnych
rozwiązań nie zadziała dobrze na dłuższą metę.
Podczas pomagania takim parom koń – jeździec, zawsze
zaczynam od szukania przyczyny. Sam fakt, że koń jest zbyt blisko nas jest
tylko efektem końcowym, objawem i nie zawsze jedna wskazówka będzie pomocna
przy każdym koniu.
Poniżej opiszę kilka najczęstszych przyczyn naruszania
przestrzeni człowieka. Może któryś z tych opisów pasuje do konia, o którym
myślisz czytające ten wpis.
Równowaga i
wygimnastykowanie
Najczęściej widać to podczas ruchu, ćwiczeń z ziemi, kiedy
jesteśmy w małym dystansie od konia. Trzy najczęstsze sytuacje to:
– Podpinasz popręg lub wsiadasz w siodło, a koń przesuwa
przednią nogę w Twoją stronę.
– Prosisz konia o przesunięcie zadu i znajdujesz się w
okolicach łopatki, kierujesz swoją energię lub dotyk w miejsce ustąpienia
zadem. Jednak koń robi krok w Twoją stronę przednią wewnętrzną nogą
i dopiero
potem odsuwa zad. Kończy ćwiczenie w taki sam sposób, ustawiając przednią nogę
zbyt blisko Ciebie.
– Prosisz o odesłanie na koło z ustąpieniem łopatki, ale koń
nie przenosi balansu na zad, tylko idzie po cięciwie w Twoim kierunku. W ruchu
także nie porusza się po regularnym kole, jest sztywny
w kłodzie, może wpada
łopatką, a głowa jest skierowana na zewnątrz.
Czy w takich momentach podniesienie energii jako korekta to
najlepsze rozwiązanie? Raczej poszukałabym rozwiązania w poprawie równowagi,
wygimnastykowania konia. Może dane ćwiczenie jest na razie niemożliwe do
wykonania albo prosisz o zbyt perfekcyjne wykonanie? Zanim sięgniesz po
korekty, sprawdź połączenie z koniem, dostosuj łatwiejsze ćwiczenia, popraw
ugięcia boczne, ćwiczenia wzmacniające zad na niższej energii, a kiedy prosisz
o wykonanie ćwiczenia, nie wymagaj od razu 100%. Jeden dobry krok, ale w
zgodzie z koniem jest więcej wart niż bardziej poprawny lecz wymuszony. To,
jakie nastawienie do ćwiczeń i Twoich pomocy zbudujesz z koniem od początku
waszych treningów, przy najprostszych czynnościach, będzie miało wpływ na wasze
postępy w szerszej perspektywie czasu.
A może sami go tego
nauczyliśmy?
Konie są fantastycznymi obserwatorami i szybko wyciągają wnioski.
Tak jak ludzie, przez cały czas dążą do poprawienia swojej aktualnej sytuacji i
nie lubią tracić energii bez powodu. Bardzo szybko potrafią wywnioskować, gdzie
będzie dla nich wygodniej i łatwiej. Czy nie jest przypadkiem tak, że na pewnej
odległości na linie Twojego konia czeka praca? Kiedy jest na lonży,
prawdopodobnie w odległości kilku metrów prosisz o ruch po kole, ćwiczenia
gimnastyczne, może skoki i cavaletti?
Co się dzieje, kiedy zaparkuje nosem przy
ramieniu człowieka? Wtedy spotyka go nagroda, a jeżeli taka nie jest przewidziana,
to zanim człowiek zbierze linę, poprawi bacik, odsunie siebie lub konia na
odległość, która da możliwość zareagowania, czeka go chwila wytchnienia. Co
dalej? Wycofujemy konia od siebie i prosimy o ruch aby wybić mu z głowy takie
podchodzenie bez pytania. W taki sposób w głowie konia powstaje jeszcze większa
chęć podejścia do człowieka, aby znaleźć się poza presją i znaleźć wygodę.
Jeżeli czujesz, że taki problem może dotyczyć Ciebie,
spróbuj odwrócić sytuację i sprawić, że koń dobrze poczuje się w odległości
kilku metrów.
Wsparcie
Ten i poprzedni przykład znajdują się blisko siebie, ale
mają inne podłoże. Są konie, które spodziewają się presji i wyzwań na dystans
od człowieka a będąc blisko unikają presji i dostają wsparcie. W tym wypadku
takie zachowanie nie wiąże się tylko z szukaniem bardziej komfortowego miejsca,
ale też z brakiem pewności siebie. Może znasz konia, który w momencie
zagrożenia najchętniej wskoczyłby człowiekowi na ręce? Z jednej strony oznacza
to zaufanie, ale wolę prowadzić konie w treningu w taki sposób, aby oprócz
zaufania do człowieka były też zrelaksowane, spokojne i pewne siebie.
Zwiększenie pewności siebie i niezależności konia wpłynie na bezpieczeństwo,
ale też jego zdrowie, obniżenie poziomu stresu na co dzień, ułatwi treningi bez
obecności innych koni, podróże przyczepą…
Nieświadome
zaproszenie
Konie, które są w dobrej relacji i komunikacji z człowiekiem
dosyć łatwo odczytują naszą mowę ciała. Podczas treningów z ziemi uczymy je
reagowania między innymi na ruch naszych nóg. Jednym z komunikatów
oznaczających zaproszenie do siebie jest to, że odsuwamy się od konia. Pracując
z koniem staraj się wyłączyć świat zewnętrzny i być bardziej świadomym tego, co
dzieje się tu
i teraz. Może się okazać, że czasami prosimy konia o podejście
cofając się, a czasami zapominamy się i… cofamy się od konia aby zwiększyć
dystans. Jak myślisz, jak zareaguje koń na drugi wariant odsuwania się od niego?
Dlatego jeżeli masz wrażenie, że Twój koń faktycznie ma
problem ze zrozumieniem przestrzeni zastanów się, czy któryś z wymienionych
przykładów może pasować do Waszej sytuacji. Jeśli nie, poszukaj innej
przyczyny, poproś kogoś o nagranie Waszego treningu, skonsultuj się z trenerem.
Nie zawsze „wyrzucenie konia na koło do galopie” spowoduje, że koń zmieni swoje
zachowanie. Może je nawet nasilić.
Ola Najman
Fot. Marta Ciesielska,
Riders Studio